Dobrowolne poddanie się egzekucji – najemca może kupić sobie czas

Standardowym zabezpieczeniem zapłaty należności na rzecz wynajmujących powierzchni komercyjnych jest, obok kaucji, czy gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej, składanie przez najemców oświadczenia o dobrowolnym poddaniu się egzekucji na podstawie art. 777 § 1 k.p.c. Obawy najemców budzi jednak możliwość niezwłocznego skierowania przeciwko nim egzekucji przez wynajmującego, z pominięciem drogi sądowej, bez względu na okres i kwotę zaległości. Odpowiednia treść takiego oświadczenia może jednak dawać najemcy pewien czas, zanim wynajmujący będzie mógł z niego skorzystać.

Najemcy powierzchni komercyjnych muszą liczyć się z koniecznością zabezpieczenia zapłaty czynszu i innych należności na rzecz Wynajmujących. Przy długotrwałym najmie, jakim zazwyczaj zainteresowane są podmioty z sektora BPO, SSO i ITO, nie sposób zabezpieczyć wszystkich roszczeń wynajmującego poprzez wpłatę kaucji w gotówce, czy ustanowienie gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej – wiązać się z tym będzie zazwyczaj zbyt duże zaangażowanie środków najemcy.

Oświadczenie o dobrowolnym poddaniu się egzekucji pozwala natomiast na nieograniczone kwotowo zabezpieczenie roszczeń wynajmującego wobec najemcy. W długoterminowym najmie komercyjnym zgodnie z przyjętą praktyką najemca składa oświadczenie o dobrowolnym poddaniu się egzekucji co najmniej co do rocznej sumy należności wynikających z umowy najmu. Zdarzają się jednak transakcje, w których najemcy składają takie oświadczenia nawet co do sumy należności za cały okres najmu. Choć nie jest to zabezpieczenie w ścisłym znaczeniu tego słowa, ale uproszczenie procedury egzekucji należności – jest ono atrakcyjne dla wynajmujących, gdyż pozwala im na szybkie i tanie uzyskanie klauzuli wykonalności przeciwko najemcy (a tym samym prowadzenie egzekucji z jego majątku), bez konieczności prowadzenia długotrwałego i kosztownego procesu sądowego.

Z kolei najemców zachęca udzielenia zabezpieczenia zapłaty w tej formie fakt, iż złożenie oświadczenia o dobrowolnym poddaniu się egzekucji wiąże się tylko z krótką wizytą u notariusza, a zaangażowanie środków – zwłaszcza w porównaniu do kwoty kaucji, czy kosztów gwarancji – jest minimalne.

Najemcy obawiają się jednak, że wynajmujący może nadużywać swoich uprawnień wynikających z tego oświadczenia np. wszczynając egzekucję co do nieznacznych kwot, czy krótkotrwałych, pojedynczych zaległości. Nawet rzetelnym najemcom zdarzają się pewne zaległości wynikające z niedopatrzenia, niezgodności sald czy przejściowych trudności finansowych. W takiej sytuacji przedwczesna egzekucja przeciwko najemcy może sparaliżować jego działalność (jeśli zablokowane zostaną rachunku bankowe najemcy, czy zajęty zostanie sprzęt potrzebny do prowadzenia działalności), narazić go na niepotrzebne koszty postępowania egzekucyjnego, a w konsekwencji przyczynić się do dalszych problemów finansowych najemcy. Tymczasem odpowiednio sformułowane oświadczenie o dobrowolnym poddaniu się egzekucji może dać najemcy trochę czasu, zanim wynajmujący będzie mógł wystąpić o nadanie klauzuli wykonalności i przeprowadzić egzekucję z majątku najemcy, jak również zapobiegać pochopnemu wszczynaniu egzekucji w sytuacji, gdy istniejące zaległości nie stanowią istotnego finansowego zagrożenia dla wynajmującego.

Dziwi więc, że na etapie negocjacji umowy najmu najemcy rzadko zgłaszają uwagi do wzoru oświadczenia o poddaniu się egzekucji. Warto pamiętać, że nawet jeśli wynajmujący przedstawia swój wzór oświadczenia o poddaniu się egzekucji, to obowiązujące przepisy dają możliwość elastycznego ukształtowania jego treści. Ten dokument również może być zatem przedmiotem negocjacji.

Aby należycie zabezpieczyć swoje interesy, w toku negocjacji umowy najmu z wynajmującym, najemca może z nim uzgodnić przykładowo, że:

  • przed wystąpieniem o nadanie klauzuli wykonalności wynajmujący będzie musiał wezwać najemcę do zapłaty w dodatkowym terminie;
  • wynajmujący będzie uprawniony do nadania klauzuli wykonalności dopiero w razie powstania określonej minimalnej kwoty zadłużenia;
  • wynajmujący będzie uprawniony do nadania klauzuli wykonalności dopiero w razie powstania określonego okresu opóźnienia w zapłacie.

Zadbanie na etapie negocjacji umowy najmu, by oświadczenie o poddaniu się egzekucji dawało wynajmującemu uprawnienie do wszczęcia egzekucji dopiero w rozsądnym terminie, może uchronić najemcę przed znacznymi problemami w okresie obowiązywania umowy najmu. Oświadczenie o dobrowolnym poddaniu się egzekucji to dla wynajmującego bardzo silne narzędzie do odzyskiwania należności od najemcy, jest więc zrozumiałe, że wynajmującym zależy na jak najbardziej rygorystycznej jego treści. Dobrze przyjętą biznesową praktyką jest jednak, by oświadczenie to możliwie precyzyjnie określało warunki, w których wynajmujący będzie mógł z niego skorzystać.

Maciej Kądziołka

radca prawny

Kuczek-Maruta Kancelaria Radców Prawnych

Share